Cantina

Een bezoek aan de plaatselijke “Feria de Mataderos” maakt me altijd blij.
Het is een soort markt met een podium voor tradities uit weleer.
Hier zie je oude ambachten uitgevoerd, gerelateerd aan het Gaucho leven, Argentijnse cowboy. De mate, spreek uit als “matte”, die ze hier allemaal en overal drinken is een product dat goed verkoopt op de markt en alle aanverwante artikelen. Overal zie je mensen met thermoskannen rondsleuren, het water op 70 a 80 graden om hun mate te maken. Het water mag niet heter zijn anders verbrand het blad en dat geeft een uiterst zure smaak. Zelf heb ik dit goedje natuurlijk ook es geprobeerd en ik moet zeggen, het is alsof je een volle asbak gevuld met warm water leeg drinkt, yakala. Het is een symbool van vriendschap, iets samen delen. Je drinkt uit het zelfde pijpje die onderaan een soort filter heeft tegen de gruis, zodat je dit niet meedrinkt. En het pijpje niet schoon vegen als je aan de beurt bent, dat word als een belediging opgevat. In ons huis geen mate. Voor die mate te drinken zijn allerlei potjes en honderd andere artikelen te koop. Van hout, ijzer, plastic en verzin maar. En dan zie je ook alle kitsch die je in Nederland op de markten ziet. Ook een beetje afwijkende dingen natuurlijk. Zo zag ik kruizen gebogen uit een vork als Jezus, erg strak en apart. Maar ook messen in damaststijl, niet te betalen in Nederland, en er zal ook niemand deze messen op de markt in Nederland neerleggen. Maar ook truien in de stijl van wat al die mexicanen op de Nederlandse markten aan de man proberen te brengen. Het plaatselijk voedsel word er gemaakt en gegeten. Overal parillas, lees barbeque, de geur van het gebakken vlees heerst over de markt, als vleesliefhebber heb ik hier niets op tegen. Het enige is dat ik er alleen maar hongeriger van word. De cultuur van Dulce de leche is er ook zeer aanwezig, echt yammie spullie, een soort stroperige caramel, die overal in word gebruikt. Met als beste en grootste voorbeeld Alfajores. Ook worden er diverse soorten brood aangeboden waaronder mijn favoriet “chipa” dit is gemaakt van mandioca en kaas. Er is een podium waar gedanst en gezongen word. Dit kan varieren, zoals een groep met een harmonica, gitaar en zanger tot russchische dansers. Allerlei culturen uit Argentinie gemixt. Verder op de straat zie je het gehele bejaardenhuis de tango dansen, iemand die gratis panfluitles geeft, en in een kleine ruimte aan de markt worden oude films gedraaid van voor 1950. Zo zijn er enkele culturele centras waar de tango gedanst word met live muziek. Met een beetje geluk zie je ook wat tradities die de gauchos met hun paarden uitvoeren, behendigheidsspellen die gespeeld worden. Zittend op het paard, zo hard als mogelijk word er gereden, hebben ze een klein stokje in de hand die ze in een klein ijzeren ringetje moeten steken, waarna als alles goed gaat het ringetje aan het stokje blijft hangen. Het ringetje is ongeveer 3cm doorsnee. Waanzinnig. Deze lui zijn ook traditioneel gekleed met hun prachtige hoeden en dolken en meer versierselen.
Voor de officiele markt heb je de illegale markt, vooral met 2de hands spullen en zelfgemaakt eten en drinken, die word regelmatig door de politie ontruimd. Dit zie je vanzelf gebeuren als er een paar mensen met enorme haast hun spullen inpakken en wegrennen. En dat gebeurd dan met tientallen lui tegelijk. Behoorlijke chaos aldus. Intrigerend om zoiets voor de eerste keer te zien. Wat doet de politie, hoever gaan ze. Krijgen de lui klappen of is er alleen een de klos. Het geheel is niet super agressief, de snelheid van het vuur waarmee de lui zich uit de voeten maken is intressant om te zien. Het hoogtepunt van de markt is de Cantina voor mij. Het is een goedkoop café waar men wat kan eten en drinken. Maar het meest belangrijkste, er word gitaar gespeeld en gezongen. De situatie is dat 70% van de aanwezigen wil zingen of spelen. Hierbij is een ceremoniemeester in het spel die bepaald wie, wanneer mag spelen of zingen. Een belangrijk figuur uiteraard, tussentijds helpt hij ook uit aan de bar. In slappe tijden speelt de ceremoniemeester zelf ook gitaar. De stijlen van liederen varieerd van onbereikbare liefdes, strijdliederen en de liefde voor cocaine. De keur aan stemmen is enorm, uiteraard heb ik hier mijn favorieten een ervan noemen wij de radiostem, prachtig vervormde stem als uit de radio, de andere favoriet zingt over de verbrande liefdesbrieven en blijft onze alltime favorite. De sfeer om voor elkaar te zingen, iets wat ik niet ken, buiten de verplichte rondjes van sinterklaos en sintermerte en de verjaardagen. Misschien had ik me indertijd wat meer moeten verdiepen in vasteloavend. Het spontane, hier kun je naartoe om je te laten horen en te delen, prachtig. Maar ook de luisteraars zijn een bepaald slag mensen, de oude overopgemaakte vrouw samen met een cokejunk als companie en prachtige plastieke juwelen. De man die achterin zit te slapen met de mond open en zo goed als tandloos, de jonge met zijn gestreepte sweater die later ook graag zanger wil worden, de machoman met zijn onderdanige vrouw en kind, maar dan bedoelen we ook Ubermacho. Iedere persoon heeft zijn eigen verhaal maar de meesten spreken voor zichzelf met hun uiterlijk en hun gedrag. In de tussentijd vertaalt Anyi mij alle liederen en drink ik mijn Quilmes cristal, 1 literfles leeg. De inhoud van de bierflessen zijn hier enorm ik dacht dat ik in Brazilie al wat meegemaakt had met de 600cc flessen inhoud, hier doen ze er nog een schepje bovenop. Het interieur van de cantina is de moeite van het observeren waard de, aaahum, nieuwe tafels en stoelen waarvan de poten nog steeds zijn verpakt met het plastic van aankoop. Het zal wel wat schelen in het schoonmaken schat ik. Maar het plastic ziet er ook niet meer zo florisant uit. En de wc ter plaatse is niet echt aan te bevelen mits je een verstopte neus hebt natuurlijk. De kunst die ze aan de muren hebben is uit vergeten tijden, het is moeilijk te raden wat het moet voorstellen. Het is iets van gips gefigureerd, een antieke voorstelling uit de romijnse tijd. Mijn gedachten dwalen meestal af naar de situatie in Nederland met het gezang in de kroeg, in welk deel dit ook bestaan zou hebben. Het is makkelijk voor te stellen dat de dagen zonder televisie zich ook dergelijke taferelen speelden in de Limburgse kroegen. Dit heb ik dan net gemist.
Behoorlijk aangeschoten verlaat ik meestal de cantina om een goede maaltijd te nuttigen en hierna vredig in te slapen.

Feria Mataderos

Albert Neuhuysstraat

Als eerste gingen we het huis in de Albert Neuhuysstr. bekijken waar we zouden gaan wonen. Het was van iemand geweest die net overleden was. Naar ik later hoorde bleek het de vader van Frits de buurman. Ik vond het maar raar en klein daar, en er was geen tuin. Ze hadden daar kasten die er nog uitmoesten, maar de schuur was wel heel groot.
Deze was nog ingedeeld als half varkenshok en kolenhok. Dat tergde wel de fantasie dat kleine hok als ik dacht aan de schuur van Ome Piet. Arm varken in zo’n kleine ruimte. En hoe zouden ze dat doen met slachten zou dat ook in die schuur gebeurd zijn? Het verhuizen uit het huis van de napoleonsbaan gebeurde op een zaterdag toen mijn vader de tractor met kar van ome piet geleend had. Of er nog mensen bij waren om te helpen kan ik me niet meer herinneren wel de tractor met kar. Ik kreeg een kamer voor mij alleen, Peter en Wim sliepen bij elkaar in een groot bed en Maria had ook een kamer alleen. Al sliep ik de eerste weken of dagen bij Wim en Peter. De eerste nachten waren met veel wakker liggen en alles goed bekijken de geluiden en het denken over wie hier voor ons gewoond had. Toen ik dus die eigen kamer had, had ik er ook weer best moeite mee om daar alleen te zijn. Menigmaal kroop ik bij Wim en Peter in bed.
In de loop van de opvolgende jaren zou mijn vader alles veranderen schuur plus duivenhok een aangebouwde speelkamer de muur van de keuken uitbreken naar een grote woon eetkamer. De douche inclusief ronde stenenkuip op de begane grond waar later de wc zou komen was ook geheel nieuw voor mij, aangezien de ervaringen met de kuip. Nu was er dus een ruimte waar je je kon wassen en later ook de deur kon sluiten. Dat was wel wat die stenen kuip. De wc was toendertijd in de bijkeuken en ik moet zeggen tot de dag van vandaag als ik daar kom, waar nu de boiler van de verwarming hangt, ik nog steeds denk dat het de wc is met zijn kleine raampje, menigmaal ben ik ook door dit kleine raam naar binnen en naar buiten geklommen, en waar je ook naar buiten kon spienze. Op een gegeven zondag net wakker, en hoognodig naar het huuske moetend kwam ik aldaar en de hele wc was onder gesneeuwd. Dat moet in 1969 zijn geweest als ik me goed herinner. De achterdeur openend zag ik een smal pad dat naar de straat leidde. Dit bleek vader in de vroege morgen al schoon geruimd te hebben. Toen ik naarbuiten ging bleek de sneeuw ongeveer tot mijn borst te komen. Op de een of ander manier was ik bij het kasteel gekomen, ik denk niet dat het de zelfde dag was, de grachten waren beijsd en besneeuwd. Wat ik bijzonder intrigerend vond was dat er tractorsporen in de sneeuw waren van de grachten. Dit ging boven mijn fantasie. Wie kon er nu het idee hebben om met de tractor op het ijs rond het kasteel te rijden??? En dan na dit indrukwekkende sneeuw gebeuren zaten we op school en had de gemeente voor de school 3 of vier grote hopen de sneeuw gedumpt bergen, die er zeker tot april lagen. De vlakte was daar om nieuwe huizen te bouwen en nu kon je tegen de achterkant van het patronaat kijken dat heel wat hoger lag dan de school en bij iemand die een zwembad in de tuin had. Maar dat moment in de school de lange gang van de 4de 5de en 6de klas en de geur daar. Alles zo goed als nieuw. Wat me nog bij zit is dat nadat wij de speelkamer hadden de hele buurt ineens zo’n kamer erbij begon te bouwen inclusief onze gehate buurman Frits. Gehaat misschien omdat wij hem niet begrepen of omdat hij altijd super streng tegen ons was. De buurvrouw was het tegenover gestelde, altijd aardig. Een spel om Frits te tergen was om op het dak de bal te laten stuiteren, daar werd Fritske helemaal peu nerveu van. En kwam dan scheldend naar buiten om te kappen met de bal. Eenmaal moest ik bij hun wat brengen naar mijn gevoel de eerste en laatste keer dat ik daar kwam. Wat opzich al bijzonder vreemd voor mij was. Maar misschien ben ik er vaker geweest dan ik zelf denk. In ieder geval bij het naar buiten gaan van de poort komt die keffer van hun en bijt me in het been. Nou vanaf die tijd hondsbang voor alle keffers, zelfs voor Tanja de hond van ome Thei en tanta Mien, de collie. De angst ging er definitief vanaf toen ik mijn eigen hond had Tanja2 de mix van herder en deense dog. Wat een aparaat, pfffff.
Maar nog voor vader de hele inrichting van het huis veranderde waren er nog heel wat keuken incidenten en gebeurtenissen. Mijn plaats was tegenover vader aan het eind van de tafel, ik zat tegen de muur. Daar was ook de radio die iedere dag het nieuws van radio zuid liet horen en op zaterdag en zondag speciale diensten moest verrichten in verband met vaders intresses. Zo waren er de berichten van de duiven waar deze gelost werden en hoe laat, ik dacht dat dit een belgiesche zender was maar weet het niet zeker.. En op zondag 18.00 locaal voetbal nieuws van radio zuid. Als vader naar de radio zat te luisteren betekende dit voor ons vrij spel op de televisie, zolang het duurde uiteraard.
Vader uit de keuken, televisie voor hem, oftewel sport kijken, grrrrrrrr. Maar aan tafel waren er al genoeg gebeurtenissen. Het eet en zitgedrag irriteerde meestal meerdere keren per maaltijd. De knieen boven de tafel dan kon je rekenen op een klats van de houten lepel, of de eetlepel ook best aardig, de kampioen in dit spel was Maria. De keren dat ik het een en ander niet luste werd ook bijzonder gewaardeerd. Er waren enkele toetjes die ik niet echt kicke vond.
Zoals de vanille pudding of zelfgemaakte rijstepap met vel, en dan lag het probleem bij het vel. Zo voorzichtig als altijd probeerde mijn moeder het vel te geven aan diegenen die dit lekker vonden, Peter, Wim en Vader. Maar uiteraard waren er wel eens keren bij dat ik ook per ongeluk wat vel erbij kreeg. Hetwater liep me al in de mond om te braken bij het idee als er maar een klein velletje langs mijn slokdarm omlaag zou gaan, brrrrrrrrr. Dit legde ik dan aan de rand van het bord, dit werd wederom niet altijd gewaardeerd alles is alles opeten, ja en daar waren enkele keren dat mijn vader heftig uit de bol ging vanwege dit feit zodat ik diverse malen in de bijkeuken de pap moest opeten. Wat opzich wel gunstig was aangezien de wc daar ook was. Even wachten en dan met mijn bord naar de wc om de handel te dumpen. En zo zielig als mogelijk terug met het lege bord. Maar goed zoals eerder vermeld enkele keren zonder eten naar bed op de napoleonsbaan dit zou op de Albertneuhuysstraat iets andere vormen aannemen. Het zou vaker gebeuren dan me lief was, best lastig zonder eten naar bed, en zo vroeg altijd. Maar ja ik kwam ook zo vaak te laat. Maar we hadden het indertijd ook zo druk met vanalles en nog wat, geen tijd om naar huis te gaan en inderdaad die andere jongens gingen altijd veel later eten dan ons, wij aten rond 17.00 hun altijd om 18.00 knap lastig als het zo leuk is. En ja dat was het altijd te leuk om naar huis te gaan.
Al vonden we in de loop der jaren wel wat oplossingen tegen de honger. Dit werd een algemeen gegeven op de Albert Neuhuysstraat om in de avond naar onder te sluipen. De kelder in te gaan en snoep of ingemaakte vruchten iets te drinken en dan weer naar bed te gaan en dit wat meegenomen was daar te nuttigen. Het meest spannenste was het snoepgoed en chips in de plastic emmers. Deze waren voorzien van een deksel. Als je deze deksel eraf wilde halen maakte dit een enorm krakend kabaal. Dat moest met beleid gebeuren en met alle voorzichtigheid. Want er was een ding wat niet zo fijn was Pap in de kelder te onmoeten. Maar meestal als je al gesnaaid werd was het moeders. Na wat jaren snapte ik dit ook waarom het altijd moeders was, omdat vader lag te pitten natuurlijk. Maar goed dat is niet iets waar je over nadenkt als je jong bent. Menig lege potten heeft moeder van de slaapkamers kunnen opruimen al weet ik in den beginnen niet hoe ik dit opgeruimd heb, terug gezet in de kelder? Zoiets moet het zijn geweest.

Van Lier's herinneringen uit Maasbree

De eerste herrineringen van de Familie van Lier komen uit de jaren ‘40, roerige tijden. Rond deze tijd leefde de familie in de dorpstraat. Opa moest zich in deze tijd regelmatig verstoppen voor de duitsers. Die waren altijd op zoek naar werkkrachten voor het duitse rijk. Het beste wat opa kon doen was zich verstoppen. En dat deed hij ondermeer bij de familie Faessen die langs het kerkhof woonde. Thuis hadden ze ook een verstopplaats, voor in de slaapkamer was een dubbele deur waar het bed voor stond. Die werd gebruikt als er geen tijd meer was om naar Faessen te gaan. Het verhaal doet de ronde dat opa ook een keer betrapt is door de duitsers. Hij is er goed vanaf gekomen. De duitser die hem ondekt zou hebben zou gezegd hebben dat hij zich de volgende keer beter moest verstoppen.
Onderhoud van het gezin was in die tijd erg moeilijk.
De kinderen zorgden er ook voor dat er brood op de plank kwam.
Ze werden erop uitgestuurd om overal bij boeren langs te gaan om spullen te vragen. Eieren, fruit, brood enz. Dit met meestal succes. Om de kachel warm te stoken moesten ze dennenappels rapen.
Opa kocht per jaar 2-3 vierkante meter turf, deze werd gestoken en te drogen gelegd om deze in de herfst weer op te halen, echter de kans was groot dat de gedroogde turf dan gejat was. Schlamm werd er ook opgehaald, kolen en briketten die werden schoon gespoten met water. en het stof wat daar vanaf kwam is schlamm, het brandde dus zeer slecht door dat vocht.
De schlamm kon je gratis meenemen.
In die tijd werd er heel wat tijd in de keuken versleten.
In de winter of met koude dagen zaten de vrouwen met de voeten in de oven. Voor de kachel werden stenen neergelegd om deze ‘s nachts mee te nemen naar bed om de voeten aan te warmen. De kinderen zaten op de 2e rang.
Opa zat altijd helemaal achteraan te genieten van zijn pruim.
De sport van hem was om van achter te spugen in het midden van het putje, van de kachel,dit gaf uiteraard een enorme stank.
En als het mis ging dan kwam dit uiteraard tegen de kachel en de oma ruimde dit weer op.
Ome Wie wilde koste wat kost ook eens pruimen. Hij was ongeveer 6 jaar.
Op een gegeven moment tijdens de verhuizing naar de Westerlinglaan kreeg hij zijn pruim, met als waarschuwing van opa dat hij de pruim in de mond moest houden. Opa had gezegd dat het naar een zoutje smaakte, het speeksel liep ome Wie uit de mond. Hij moest het in de mond houden.
En het was toch zo smerig, de enige en laatste dat ome Wie gepruimd heeft.
De meeste gezinnen hadden in de schuur wel een varken voor eigen consumptie
Oktober en november was de slachttijd. Als er een varken geslacht werd was het eerst karboet en daarna keumkes, spek en karbonade eten.
Het eerste deel van het varken kreeg pastoor, het zogenaamde proefstuk, hij kreeg dan het beste van het varken. Het vlees werd altijd naar pastoor gebracht aangezien de meeste mensen aan het slachten waren kon je van pastoor niet verwachten dat hij overal langs kon gaan.
Ook was er geefkarboet maar met meer meel en minder vlees, voor de familie en buren. Het meeste vlees werd ingemaakt met saus.
Als oma ongesteld was werd er niet geslacht, de glazen sprongen dan open. Dat kwam niet zo vaak voor want oma was meestal zwanger.
Zo waren er ook nog ongewilde huisdieren; de Luizen
Eerst werden kranten op de tafel gelegd als je jeuk had.
En dan met de luizenkam erdoorheen, het was altijd wel spannend om die luizen te vangen. De hele familie, zover aanwezig, stond er bij om de vangst te bekijken. Iedereen wilde de luizen dood knijpen tussen de nagels want dit gaf een speciaal knappend geluid.
Als het heel erg was kwam er poeder op en werd het ingewreven. De dag erna stonk je als een otter. Vaak genoeg moest hierna een nieuwe luizenkam gehaald worden.